طرز تهیه ترخینه خمین

ترخینه ماده ای قرص مانند و خشک است که مردم محلی برخی استان ها و شهر ها مخصوصاً، خمین، اراک ملایر، کردستان، لرستان، همدان و ایلام در قدیم آن را با ماست و بلغور گندم درست می کنند و برای پخت سوپ ترخینه یا آش ترخینه و غذاهای دیگر استفاده می کنند. اما سبک زندگی امروزی خیلی ها ترجیح می دهند ترخینه آماده را از عطاری ها تهیه کنند. ترخینه بیشتر در فصل زمستان استفاده می شود. این غذای محلی اصالتا متعلق به شهرستان خمین می باشد. این محصول به دلیل دارا بودن مقدار فراوان از ویتامین های مورد نیاز بدن و آنتی بیوتیک های طبیعی در درمان آنفولانزا و سرما خوردگی بسیار استفاده می شود.

در ادامه ابتدا روش تهیه ترخینه خشک و سپس طرز تهیه آش ترخینه در شهرهای مختلف را باهم بررسی می کنیم.

اگر شرایط و حوصله تهیه ترخینه خشک یا فریزری را در خانه ندارید، می توانید به راحتی از طریق لینک زیر اقدام به خرید ترخینه بنمایید.

مواد لازم برای ترخینه خشک

بلغور گندم ۱ کیلوگرم
دوغ ترش و غلیظ ۳ لیتر
نمک ۱ قاشق غذاخوری
زردچوبه یا رنگ گل به میزان لازم
پونه 1 قاشق غذاخوری

طرز تهیه ترخینه خشک

1- دوغ ترش شده، بلغور گندم و نمک را درون قابلمه بریزید و هم بزنید تا ترکیب شود.
2- قابلمه را روی گاز قرار بدهید. و تا زمانی که به جوش بیاد مدام باید هم بزنید چرا که دوغ ممکن است بریده شود و ته بگیرد.
3- برای خوشرنگ شدن زرد چوبه یا رنگ گل رو بهش اضافه کنید.
4- تا موقعی که دوغ به خورد بلغور گندم برود به هم زدن ادامه دهید.

5- تا جایی که حالت تقریبا خمیری به خودد بگیرد. قابلمه را از روی حرارت بردارید. و صبر کنید تا مواد خنک شود.
6- به اندازه یک پرتغال از مواد بردارید و کف دستتان پهن کنید و روی سینی بچینید بین هر کدام با دیگری فاصله بگذارید.
7- سینی ها را در جایی که آفتاب به آنها بخورد حداقل به مدت یک هفته قرار دهید مرتب آنها را برگردانید تا ترخینه هاکاملا خشک شوند.
8- پس از خشک شدن کامل آنها را درون کیسه پارچه ای نگهداری کنید.

نکاتی برای طرز تهیه ترخینه فریزری

می توانید مقداری پونه موقع خشک کردن روی آنها بریزید. حتی می توانید ۱ قاشق پونه خشک در مراحل پایانی پخت به آن اضافه کنید و مخلوط کنید.
این ترخینه های خشک شده برای مدت یک سال قابل نگهداری هستند.
می توانید ترخینه های آماده را خشک نکنید و همانطور داخل فریزر نگهداری کنید.
برای تهیه آش یا سوپ ترخینه از این ترخینه های خشک استفاده می شود.
اگر شرایط گذاشتن در آفتاب را ندارید می توانید ار حرارت بخاری یا شوفاژ استفاده کنید با این تفاوت که در مقابل آفتاب ترخینه حاوی ویتامین D هم می شود.

خواص ترخینه و آش ترخینه چیست؟

انرژی زا
تقویت حافظه
بهبود و تقویت بینایی
تقویت عضلات بدن
دارای ویتامین A بالا
جلوگیری از ابتلا به آلزایمر
تقویت عمومی سیستم بدن
موثر در تقویت قلب و عروق
درمان آنفولانزا و سرما خوردگی

بهبود عملکرد دستگاه گوارشی
خون ساز و رفع کم خونی شدید
کمک به رفع ویار در برای زنان باردار
تامین انرژی بدن به دلیل پروتئین بالا
منبع کلسیم، منیزیم، فسفر و ویتامین D
کمک به درمان افسردگی به دلیل داشتن سروتونین بالا
باعث استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها شده و از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌نماید.

آش ترخینه چیست؟

ترخینه در لغت به معنای غذای آبکی است. این غذا از دوغ تخمیر شده تهیه می‌شود که به علت دارا بودن انواع ویتامین‌ها و خواص فراوانی داشته و از آن در فصل سرما برای تامین انرژی بدن و پیشگیری و درمان بیماری‌های باکتریایی و ویروسی مخصوصا سرماخوردگی استفاده می‌شود.

آش ترخینه، یک غذای مقوی و اصیل ایرانی است. نام ترخینه برای اولین بار در تاریخ ایران در قرن ۱۱، در لغت‌نامه زمخشری اشاره شده و پس از آن این واژه در قرن ۱۳ در دانش‌نامه جهانگیری دیده شده است.

این آش با طعمی فوق‌العاده، یکی از انواع غذاهایی است که بیشتر در فصل زمستان آماده و سرو می‌شود. آش ترخینه، بیشتر در مناطق مرکز و غرب کشور از جمله خمین، اراکف ایلام، کرمانشاه، لرستان، همدان، آذربایجان غربی و کردستان پخت شده و به عنوان غذای محلی این مناطق شناخته می‌شود.

این آش، بر اساس ذائقه افراد این مناطق و مواد اولیه غذایی در دسترس‌شان، روش های مختلفی برای پخت دارد. در ادامه برای آشنایی با این غذای اصیل و کهن ایرانی، خواص آن و روش‌های پخت آن با ما همراه باشید.

ویتامین ها و ترکیبات آش ترخینه دوغ

این آش در مناطق مختلف براساس ذائقه مردم آن مناطق و همچنین مواد اولیه در دسترس شان به شکل‌های مختلف پخت می‌شود. ولی به طور کلی این آش حاصل ترکیب ترخینه جامد، حبوباتی چون عدس، لوبیا و نخود، سبزیجات معطر، پیاز، فلفل و زردچوبه است.

این آش بسیار مقوی بوده و سرشار از ویتامین‌هایی همچونA، C، D، E، K، گروه ویتامین‌های B مانند B1، B2، B3، B6، B12، امگا 3، پروتئین، منیزیم، کلسیم، فسفر، سدیم، زینک، پتاسیم، آهن، مس است. در ادامه با خواص بسیار زیاد این آش آشنا می‌شویم.

هفت روش برای طرز تهیه آش ترخینه لعابدار

همانطور که گفتیم، این آش در مناطق مختلف کشور و حتی برخی کشورها پخت می‌شود و هر منطقه دستور پخت مخصوص به خود را دارد.

در ادامه چند روش برای پخت این آش پرخاصیت بیان می‌کنیم. نقطه مشترک همه دستورالعمل‌های پخت این غذا در مناطق مختلف، تهیه ترخینه خشک است که در بخش قبلی به طور کامل بیان کردیم.

روش پخت آش ترخینه خمین

مواد لازم:

ترخینه دوغ: ۳ عدد
کشک: ۱ لیوان فرانسوی (اختیاری)
سبزی آش: ۵۰۰ گرم
(شامل تره، جعفری، گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر)
سیرابی: 1 دست

حبوبات: ۲۰۰ گرم
(لوبیا چیتی، نخود گرد و عدس سبز)

نمک، فلفل و زردچوبه ۱ قاشق غذاخوری

نعنا داغ، پیاز داغ و سیر داغ به مقدار دلخواه

روش پخت:

ابتدا به مدت ۱ الی دو ساعت ترخینه‌ها را در آب می‌خیسانند تا از هم باز شوند. حبوبات را هم از شب قبل خیس کرده و چند بار آب آن‌ها را عوض کرده و آن‌ها را می‌پزند.
پس از پخت حبوبات ترخینه‌ها را اضافه می‌کنند.
پس از شستشو و خرد کردن سیرابی‌ها، آن‌ها را جداگانه با پیاز و زردچوبه بپزید. وقتی که سیرابی به خوبی پخت، آن‌ها را قبل از اضافه کردن سبزی به آش اضافه کنید.
پس از پخت ترخینه‌ها سبزی آشی و زردچوبه را اضافه کرده و نیم ساعت زمان می‌ برد تا آش بپزد.
در آخر پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ را اضافه کنید و نمک و فلفل را به آش اضافه می‌کنند.

مردم اراک و خمین در روزهای اول عید نوروز و روز سیزده به در برای دورهمی‌های خود آش ترخینه درست می‌کنند.

روش پخت آش ترخینه همدان

آش ترخینه در همدان نیز مشابه آش ترخینه در خمین است با این تفاوت که سیرابی در آش ترخینه همدان وجود ندارد.

طرز تهیه آش ترخینه ایلام

در ایلام آش ترخینه را به دو روش تهیه و مصرف می‌کنند. بر این اساس اسم آن‌ها متفاوت است. آش ترخینه دوئینه و شمینه.

ترخینه دوئینه

برای تهیه این نوع آش ترخینه، سبزی شلم و ریشه آن را به قطعات بسیار کوچک خرد می‌کنند. سپس به آن آب انار، گوجه‌فرنگی، سبزیجات معطر مانند ترخون و نعنا، پیاز، مایه خمیر، فلفل و زردچوبه اضافه می‌کنند. این مواد را ۴ روز، دور از آفتاب نگه داشته و سپس به آن گندم خردشده را اضافه می‌کنند تا به‌شکل خمیر دربیاید. این ترکیب خمیر را 5 روز دیگر استراحت می‌دهند تا خمیر معطر ترخینه آماده شود.

گلوله‌هایی از خمیر ترخینه روی برگ‌های پونه کوهی در سینی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند و خشک می‌شوند. برای طبخ آش ترخینه، چند تکه از ترخینه جامد را به‌همراه ماش پخته‌شده و پوست‌کنده شده به‌مدت ۲۰ دقیقه در آب جوش، می‌پزند و با پیاز داغ سرو می‌کنند.

ترخینه شمینه

برای تهیه آش شمینه 300 گرم ترخینه خشک (با همان روش گفته شده در بخش طرز تهیه ترخینه شک) را با حبوباتی همچون نخود، لوبیا و عدس هر کدام به مقدار 50 گرم، 300 گرم سبزی آشی و 3 تا 4 عدد پیاز خرد شده و نمک، فلفلو زردچوبه، مخلوط کرده و می‌پزند.

دستور پخت آش ترخینه لرستان

طرز تهیه آش ترخینه در لرستان هم شبیه به آش ترخینه اراکی‌ها است با این تفاوت که لرستانی‌ها گاهی مقداری قره‌قروت ترش هم به آش ترخینه‌شان اضافه می‌کنند.

در لرستان هم بعضی‌ها برای درست کردن این آش، از سیرابی نیز استفاده می‌کنند. آش ترخینه بروجردی هم که مشهور است به همین روش پخته می‌شود.

دستورپخت آش ترخینه کرمانشاه

دستور پخت آش ترخینه در کرمانشاه و سنندج هم شبیه آش ترخینه همدانی است. البته گاهی سیرابی را جداگانه پخته و آن را همراه با آش ترخینه سرو می‌کنند.

طرز تهیه آش ترخینه ملایر

در ملایر نیز آش ترخینه تهیه و مصرف می‌شود. مردم ملایر این آش را معمولا با آب قلم و یک سبزی محلی به نام «گلرنگ» درست می‌کنند.

برخی هم به این آش پوره گوجه فرنگی سرخ شده اضافه می‌کنند. علاوه بر این گاهی سیرابی نیز به این ترکیب اضافه می‌کنند.

روش پخت آش ترخینه ترکیه‌ای

مواد لازم:

ترخینه 200 گرم
رب گوجه 1قاشق غذاخوری
نعنا خشک 1 قاشق سوپ خوری
آب مرغ 2 لیتر
نمک، فلفل قرمز به میزان لازم

دستور پخت:

مقداری آب جوش روي ترخينه‌ها بریزید. سپس 1 ساعت استراحت دهید.
بعد از يك ساعت ترخينه همه آب را به خود كشيده و نرم مي‌شود..
در یک قابلمه، ترخينه و رب را با كمي روغن تفت می‌دهیم.
سپس نمك، فلفل و نعناع را اضافه کرده و كمي ديگر تفت می‌دهیم.
آب مرغ را اضافه می‌کنیم. شعله را کم کرده و 45 دقیقه دیگر زمان می‌دهیم تا آش جا بیفتد.

ترخینه خشک را از کجا بخریم؟

فصل پاییز و زمستان زمان مرسوم پخت این آش مقوی است. در این فصل در بسیاری از شهرهای سردسیر، تهیه ترخینه خشک به سختی امکان‌پذیر بوده و یا ناممکن است.

برای خرید ترخینه خشک کافی است با ثبت سفارش در سایت‌ عطاری آنلاین نسبت به ثبت سفارش این محصول اقدام کرده و آن را درب منزل تحویل بگیرید.